Ogün Akkaya
ANKARA– İstikrar ve Denetleme Ağı, yürütmüş olduğu “Gözümüz Demokraside” kampanyası kapsamında Türkiye’de sandık güvenliği alanında çalışan siyasi parti temsilcileri, basın mensupları, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşları ile bir ortaya geldi.
“Türkiye’de Sandık Güvenliği: Riskler ve İnançlı Sandıklar İçin Somut Öneriler” başlıklı panelde 14 Mayıs’ta yapılacak olan seçimlerde sandık güvenliğine ait riskler, alınabilecek tedbirler ve sandık güvenliğinin sağlanmasına yönelik somut teklifler tartışıldı.
Panelin konuşmacıları ortasında Ankara Barosu’ndan Avukat Elçin Özge Şimşek, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Didem Yılmaz, Gazeteci Seçil Türkkan, Genç Fikir Enstitüsü’nden Muratcan Işıldak ve Seçim Güvenliği Platformu’ndan Şenol Köksal yer aldı.
‘AVUKATLARIMIZ ALANA YAYILMIŞ DURUMDA’
Ankara Barosu’ndan avukat Elçin Özge Şimşek, baro olarak avukatların seçim esnasında alanda olmasını önemsediklerini söyleyerek, “Herkes kendi sandığına sahip çıkabilecek kadar bilgi birikimine sahip. Avukatlarının kanunları okuma ve itiraz edebilme açısından yatkınlığı var ve alanda kıymetli şahıslar haline geliyorlar” dedi.
Baro bünyesinde seçimlerde misyon almak isteyen avukatlara eğitim verdiklerini aktaran Şimşek, avukatların bölgelerine yayıldığını söyledi ve şunları kaydetti:
“Ankara Barosu olarak bütün siyasi partilere davet yaptık. ‘Gelin bir masa etrafında toplanıp değerlendirmeler yapalım’ dedik. Eğitim ve insan kaynağı kısmını tamamladık. Hangi avukatın hangi bölgede yer aldığını biliyoruz. Bütün alanda avukatlarımız alana yayılmış durumda. İki bine yakın avukatın başvurusunu aldık. Avukatlarının eğitimlerini tamamlıyoruz. 51 sandık kurulu başkanı iktidar partisi üyesi çıkıyor. Müşahitlerin kıymeti burada ortaya çıkıyor. Sandık şurasının oluşumunda kelam sahibi değilsek sandığın güvenilirliği ortaya çıkıyor. Bu devir siyasi partilerle bu işin yürütülmesi gerektiğini, omuz omuza yürütmenin çok değerli olduğunu düşünüyoruz. Anadolu Ajansı’nın dataları nasıl yanlış aktardığı da kıymetli. Türkiye’de farklı bir seçim atmosferi var.”
‘DEPREM BÖLGESİNDE NASIL OY KULLANILACAĞINA DAİR BELİRSİZLİK ÇOK BÜYÜK SORUN’
Panele çevrimiçi olarak bağlanan Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Didem Yılmaz, seçim kararının alınması ve sonrasında yürütülen çalışmaların eşit olmadığından bahsetti. Yılmaz, “Bütün siyasi partilerin sandık konseylerinde kesinlikle temsilcilerinin bulunması gerekir. Hatta yedek üyelerin de belirlenmesi gerekiyor. Sandık şurasının oluşumu hem lider bakımından hem de üyeleri bakımından tekrar gözden geçirilmeli. Sandık kurulu oyun geçerliliğini belirleyecek kuruldur” dedi.
Yılmaz, zelzele bölgesinde yer alan 11 vilayette 9 milyon kişinin oy kullanacağını ve toplamda bölgeden 96 milletvekili çıkarılacağını söyledi. Seçime az bir mühlet kala hala zelzele bölgelerinde oy kullanma tertibinin nasıl oluşturulacağı hakkında karar verilmediğini söyleyen Yılmaz, şunları kaydetti:
“Deprem bölgesinde nasıl oy kullanılacağına dair belirsizlik çok büyük sorun. Konteyner üzere bir durumda sorun ortaya çıkar. Bunun çok büyük bir sorun olduğunu düşünüyorum. Sandığın herkesin görebildiği bir yere kurulabilmesi geniş bir alanı ister. Seçimlerin konteynerde yapılması belirsizlik, çok değerli bir zafiyettir. Yaşanan afet, seçim sisteminin gelecekte nasıl oluşturulabileceğine dair de katkısı olabilir.”
‘İNSANLAR OYLARININ BAŞINA NE GELDİĞİNİ GÖRMEK İSTİYORLAR’
Sandığa inancı aşındıran faktörlerden bahseden gazeteci Seçil Türkkan, anket dataları üzerinden oy kullanan bireylerin sandıklara itimadının düşük oranda olduğunu hatırlattı. Oy ve Ötesi, Adil Seçim Platformu üzere seçim güvenliğini önceleyen kuruluşların hayata geçiş sürecinden bahseden Türkkan “İnsanlar güvensizlik duygusu duyduğu için sandıkları korumak istiyor. Sandıkları muhafaza, birbirimizle konuşmamız için bir yol. 2018’den bu yana daralan toplumsal muhalefet alanında kendini göstermenin yolu” diye konuştu.
Gezi Direnişi’nden sonra insanların sandık muhafaza platformlarında var olmaya başladığını söyleyen Türkkan konuşmasında şunları kaydetti:
“İnsanlar oylarının başına ne geldiğini görmek istiyorlar. Uzmanlar oy çalmanın çok kolay olmadığını söylüyor. Usulsüzlükler sandık başında eşitsiz dağılım gerçekleşen alanlarda yaşanıyor. Sağlıklı bir ana akım medyanın olmaması kutuplaşmayı tüm haliyle yaşamamıza neden oluyor. Dezenformasyon oy verme süreçlerini etkiliyor. Türkiye’deki anket şirketleri ortasında milletlerarası kriterleri karşılayan anket şirketi sayısı çok az. Anketler süzgeçten geçirmeden yayınlanıyor. Medya okuryazarlığını konuşmak ve artırmak çok değerli. Medyanın gerçek bilgiyi manipüle etmeden vermesi gerekiyor. Elinde hem medya gücünü ve kamu gücünü bulunduran iktidardan bahsediyoruz. Sandıkları korumamak için demokratik süreci inşa etmemiz gerekiyor.”
‘CESUR BİR TAVIR SERGİLEDİĞİMİZ TAKDİRDE HAKLARIMIZI ARAYABİLİYORUZ’
Deprem bölgesinde hayatını kaybeden ve vefat dokümanı çıkarılmamış ve seçmen listesinde yer alan isimlerin bulunduğunu söyleyen Genç Fikir Enstitüsü’nden Muratcan Işıldak, oy kullanacak bireylerin, hayatını kaybeden yakınlarının yerine oy kullanılmaması için de bekleyeceklerini söyledi.
“Mühürsüz zarfların kullanımı ortaya çıktığında itiraz hakkı ortaya çıkar. Biz haklarımızı bilip dirayetli bir biçimde sandık başında durmamız gerekiyor” diyen Işıldak, yurt dışı oy kullanma sürecinde Sidney’de pusuladan AK Parti’ye verilmiş oyun çıkmasını ve sonrasında yapılan itirazın bunun bir örneğini olduğunu söyledi ve şunları kaydetti:
“Temelde haklarımızı bilip yavuz bir tavır sergilediğimiz takdirde haklarımızı arayabiliyoruz. 142 evrakı ile oy kullanacak kamu vazifelilerinin de denetlenmesi gerekiyor. Yurt dışı seçimleri önemli bir laboratuvar. Orada alınan kararlar değerli. Kampanyaların yürütülmesi sürecinde, nefret lisanının öne çıkarılması sağlıklı bir seçimin yürütülmediğinin göstergesi.”
‘ONLARIN TUZAKLARINA DÜŞME ÜZERE BİR NİYETİMİZ YOK’
Seçim Güvenliği Platformu’nun oluşumunu “Bir ortaya geliş biçimimiz AK Parti’nin seçim sonuçlarını magazinleştiren telaffuzlarının önüne geçebilmek ve kurumlarımızın yapmış olduğu uğraşları birleştirmekti” diyerek anlatan Şenol Köksal, Türkiye genelinde 23 kurum ve kuruluş ile birlikte çalıştıklarını anlattı.
“Halk kendi kullandığı oyuna sahip çıktığı vakit seçim güvenliği üzere bir sorun da ortaya çıkmaz. Bizim bileşenlerimiz kendi bulundukları seçim etrafından kendi oyunun takibiyle ilgili üyelerine telkinlerde bulunuyor. Cumhur İttifakı’nın bugün ülkemize ne yapmak istediğini görüyoruz. Onların tuzaklarına düşme üzere bir niyetimiz yok. Bizler gerçek temelde bir seçim sürecinin yürütülmesi için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz. Cumhur İttifakı’nın rahatlığı, Kamu-Sen ve Memur-Sen üyelerinin sandık kurulu üyeleri olmasından kaynaklanıyor. Hatay’da seçim yapma şartı yok. Olduğunu söylüyorlar fakat şube liderlerimiz bile nerede oy kullanacaklarını bilmiyor. İçme suyu meşakkati çekilen yerde seçim bekliyoruz. İnsanların hayat problemi var. Seçim birinci sırada değil.”