Fehmi Koru*
Elinde kendi yapıtı övünebileceği bir basın yasası bulunan ve onunla da medyayı belirlediği dar sonlar içerisinde tutmayı mahkemeler eliyle sağlayabilen bir siyasi iktidar, durup dururken neden yasaya demokrasi tezli ülkelerde eşi gibisi bulunmayan unsurlar eklemeye kalkışır?
Gerçekten anlamakta zorlanıyorum.
Aklıma gelen tek tük münasebetlerden biri, iktidarın muktedir olduğunu gösterme eforu oluyor.
“Yapabiliyorum, öyleyse yaparım” demekten farksız bir teşebbüs bu.
MHP ile birlikte Meclis’ten istediği maddeyi geçirebileceği sayısal üstünlüğe sahip bugünkü iktidar istediğini yapabilecek durumda.
Eski devirlerden bu yana kaç iktidar geldi geçti, çabucak her iktidar, yerini muhalefete terk etmesine beş kala, şimdikine emsal güç şovlarına başvurma gereksinimi duydu; çabucak hepsinin gücünü birinci denediği husus da basın yasası oldu.
Ne yapalım basının -basın mensuplarının- yazgısı ülkemizde bu.
Dün gazetecilerin hareketlenme günüydü. Meslektaşlar Meclis’te görüşülmekte olan yasa teklifini protesto için sokaklardaydılar.
Boşuna uğraş olduğunu bile bile.
İktidarın takdirine mazhar kalem erbabı sessiz. Geçmişte de motamot böyleydi. Bir kısım meslektaşlarına getirilmek istenen kısıtlamaları iktidarla içli dışlı olan kalemler görmezden gelir, bir şeyler söylemeleri gerektiğinde, “Ne yani, hakaret de yasaklanmasın mı?” üzere münasebetlerle yapılmak istenene dayanak de çıkarlar.
Devran değişip iktidardan uzağa düştüklerinde, vaktiyle sessiz kaldıkları yahut destekledikleri yasal değişiklikler bu kere yeni duruma adapte olmakta zorlananlara karşı kullanılır.
Halbuki hakaret ve tezyif tipi yanlışlıklarla ilgili unsurlar mevcut maddede da bulunuyor.
Meclis’te görüşülmekte olan yeni teklif ise, hakaretler için rastgele bir yeni ölçü getirmiyor, direkt muhalif görüşlere alan bırakmayacak kısıtlamalar içeriyor. Yasa bu haliyle geçtiğinde, Türkiye, milletlerarası ölçülere nazaran, medyası yasaklarla malul ülkeler statüsünde birkaç basamak daha alta inecek.
İktidarın başını ağrıtacak bir durum bu.
Medyası bağımsız olmayan, görüş açıklamalara kısıtlamalar getirilmiş ülkelerin ekonomileri de bu durumdan olumsuz etkilenir.
Şimdi olan bu aslında; yarın daha da berbatı beklenebilir.
Daha evvel de aktardığımı sanıyorum, lakin İngiliz devlet adamı Winston Churchill ile ilgili anekdotu bir kere daha hatırlatmamda hiçbir mahzur yok.
Churchill Almanya’nın sonradan ‘İkinci Dünya Savaşı’ ismi verilen saldırganlığına karşı en makul direnişi sergileyen devlet adamıydı. İkinci Dünya Savaşı’ndan müttefikler muzaffer çıktıysa, bu muvaffakiyetin en büyük hissesi, ABD’yi de savaşın içine çekerek gidişatı etkileyen Churchill’e aittir.
Savaş sonrasında yapılan birinci seçimde partisi iktidarı kaybetmişti Churchill’in…
Aktaracağım anekdot savaş yıllarına ilişkin.
Başbakanlıktan çıkıp bir aktifliğe giderken aracının durakladığı bir noktada, adamın biri, Churchill’e hakikat atılım edip “Sen geri zekalının tekisin” diye bağırır.
Araç ilerler lakin polisler derhal adamı yaka paça edip nezarethaneye götürürler.
Ertesi gün, muhalefet, Parlamento’da başbakanı sıkıştırır. Muhalefet milletvekillerinden biri, Churchill’e, “Sana karşı ileri geri konuştu, ‘geri zekalı’ dedi diye polisin vatandaşı yaka paça etmeye, mahpusa tıkmaya ne hakkı var?” sorusunu yöneltir.
İktidar sıralarından rastgele bir reaksiyon gelmez.
Kendisine karşılık sırası geldiğinde, Churchill, o milletvekiline döner ve şu cümleyi sarf eder: “Sayın vekilin tezini düzeltmek zorundayım. Polis vatandaşı bana hakaret ettiği için değil, bir devlet sırrını fâş ettiği için gözaltına aldı.”
Meclis kahkahalara boğulur.
Onların mevzuyu görüştüğü sırada başbakana “Geri zekalı” diyen kişi de salıverilmiştir zaten…
Bu olayın 1940’ların başlarında ve Avrupa ile birlikte İngiltere de savaştayken geçtiğini unutmamak gerekiyor.
2022 yılındayız ve çok şükür ülkemiz savaş durumunda değil; lakin yazdıkları yahut söyledikleri siyasilere dokunduğu için genç-yaşlı insanların başlarına işler açılabiliyor.
Anayasal haklarını kullanan ve yanlış gördükleri uygulamaları protesto eden gençler kendilerini gözaltında bulabiliyor.
Sosyal medya üzerinden birtakım uygulamalara reaksiyonlarını yansıtan bireyler yasa duvarına çarptırılabiliyor.
Evet, bütün bunlar, ülkemizde artık olabiliyor.
Hem de mevcut maddelerle olabiliyor.
Üstelik medyanın büyük kısmı -hatta tamamına yakını- iktidara sempatiyle bakılan bir yapıda…
O halde neden kısıtlamaları biraz daha sıkılaştırma gereksinimi duyuluyor?
Neden medyanın o büyük kısmının dışında kalan küçücük bir kısmına bile tahammül edilemediği manzarası yaratılabiliyor?
Ben anlamakta zorlanıyorum.
Sebep aradığımda, “Yapabiliyorum, o halde yaparım” dışında bir de kritik görülen bir seçime gerçek gidilirken tenkitlerin imkansız hale getirilmesi niyeti aklıma geliyor.
Geçmişte işe yaramayan formül tahminen artık çalışır diye düşünülüyor olmalı.
Mehmet Emin Yurdakul (1869-1944), bir şiirinde, “Unutma ki, şairleri haykırmayan bir millet / Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir” ve “Susarsam sen matem et” diyor.
[İlk mısradaki ‘şairleri’ günümüz için ‘eli kalem tutanlar’ olarak yorumlayabiliriz.]
O “Unutma” demiş lakin unutuluyor işte.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.