Kalıcı solunumsal yakınmalarla birlikte nefes alıp vermede zorluk ile karakterize, yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığı olan KOAH, dünyada yetişkin nüfusun 10’da birini etkiliyor. Dünya çapında en yaygın üç mevt nedeninden biri olan KOAH’la ilgili Türk TORAKS Derneği’nden yapılan açıklamada, günümüzde tütün kullanımının yanında, iç ve dış ortamda fosil yakıt (odun, kömür, petrol, gaz) ile biyokütle (bitki sapları, tezek vb) dumanına ve hava kirliliğine maruz kalmanın da kıymetli risk faktörleri olduğu vurgulandı.
Yetersiz beslenme, enfeksiyonlar ve/veya iç ve dış ortam kirleticilerine pasif maruz kalmaya bağlı olarak doğumdan evvel ve sonra akciğer gelişiminin geri kalmasının da KOAH’a yol açabildiği belirtilirken, “KOAH erken yaşta başlayabilir ve genç bireyleri etkileyebilir. KOAH öncesi şartların farkına varılması, önlenmesi, hasta olanların erken teşhisi ve uygun tedavi yaklaşımları kıymetlidir. KOAH’da en sık görülen yakınmalar; öksürük, balgam, nefes darlığı ve birtakım olgularda yorgunluk hissidir. Hastanın yakınmaları hastalığın ilerlemesi ile daha da artarak kişinin ömür kalitesini olumsuz tesirler. KOAH’ın tanısı, sağlık kurumlarında kolay ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolaylıkla konulabilir. Teşhisin doğrulanması, teneffüs işlev testleri kullanılarak hava akımında azalmaya yol açan tıkanıklığın belirlenmesine bağlıdır” denildi.
Tütünden uzak durun
KOAH tanısı konulan şahısların tütün ve tütün eserlerinin kullanımını bırakmaları, ziyanlı toz ve gaz içeren ortamlardan, hava kirliliğinden uzak durmaları, sağlıklı beslenmeleri ve günlük idman yapmalarının gerekli olduğu vurgulanırken, grip ve zatürre aşılarını yaptırılması ve ilaç tedavilerinin aksatılmaması üzerinde kıymetle duruldu.
Akciğerler için….
Akciğerleri sağlıklı tutmak ve sağlıklı nefes alabilmek için;
– Tütün ve tütün eserlerini kullanmayın.
– Soluduğunuz ortam havasını pak tutun.
– Nizamlı ve istikrarlı beslenin.
– Sistemli idman yapın.
– Maskenizi takın.
– Yaş grubunuza uygun aşınızı olun.
Öksürüğü ciddiye alın
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) astım ile karıştırılabildiğini ve erken teşhis ve uygun tedavilerle KOAH’ın ilerlemesinin yavaşlatılabileceğini söyleyen Anadolu Sıhhat Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Kış aylarında daha besbelli olan öksürük, sabah balgam çıkarma, nefes darlığının giderek artması, yaşıtlarına nazaran efor kapasitesinde düşme yaşayan bir kişi risk faktörlerini de taşıyorsa KOAH’tan kuşku edilmeli” ikazında bulundu.
Öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı üzere şikayetlerin sigaraya bağlı günahsız değişiklikler olarak algılandığı için hastalığın teşhisinde geç kalındığının altını çizen Dr. Sönmez, “KOAH tedavi edilmediğinde yavaş yavaş ilerleyip orta ve ileri evrede alevlenmelerle kendini gösteriyor. Hastanın doktora gidiş sebebi de birden fazla defa bu alevlenmeler. Süratle berbatlaşan birden fazla hasta ya hastaneye yatıyor ya da ağır bakıma muhtaçlık duyuyor. Teneffüs işlev testleri, akciğer grafisi üzere görüntüleme teknikleri sayesinde hastalığın şiddeti, evresi belirlenerek, en uygun tedavi ve takip planı hazırlanmalı” dedi. Dr. Sönmez, hastaya ilk sefer teşhis konuyorsa ve hasta erken evredeyse yapılabilecek birinci önceliğin sigaranın bırakılması olduğunun altını çizdi.
Kovid ağır geçiyor
Dr. Sönmez, “Kovid-19 çalışmalarında, KOAH varlığının Kovid-19 enfeksiyonunun daha ağır ve daha ölümcül seyri için değerli bir risk faktörü olduğu gösterildi. Çalışmalarda 45 yaş üzeri, sigara içen KOAH’lı hastalarda KOAH’ın şiddetiyle orantılı olarak mevt oranları yüzde 55-60 civarında. KOAH hastalarının temel ögelere da dikkat etmeleri gerekir” dedi.
Dünya ortalamasının üzerindeyiz
KOAH’ın görülme sıklığının dünyada 40 yaş üstü ortalama yüzde 11.7 iken Türkiye’de ise yüzde 19.1’e çıkan oranlarda bildirildiğine dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “Günümüzde dünyada 3. vefat nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de yüzde 5.5’inden sorumludur. Türkiye’de teneffüs sistemi hastalıkları içinde en sık görülen 3. mevt nedeni ve bu ölümlerin yüzde 61.5’i KOAH nedeniyle” ikazında bulundu.
KOAH’ın nefes yollarında mikrobik olmayan iltihaplanmaya bağlı olarak oluşan ilerleyici bir akciğer hastalığı olduğunu belirten Medical Park Göztepe Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “En kıymetli nedeni sigara bağımlılığı. Öbür nedenleri ise mesleksel deformasyon (maden ve metal personelliği, ulaşım dalı, odun ve kağıt imalatı, çimento, tahıl ve dokuma personelliği gibi), genetik hastalıklar ve hava kirliliğidir” dedi. Ceylan, KOAH’ın belli bir düzeyde kalıcı akciğer hasarı oluşuncaya kadar sıklıkla belirti vermediğini söyledi.
Sigara etkisi
KOAH’ın yaklaşık 20 yıl günde bir paket sigara içme sonrasında 40 yaş civarında ortaya çıktığının altını çizen Prof. Dr. Ceylan, hastalığın kanserle ve öbür hastalıklarla alakası hakkında da bilgi vererek korunmak için tekliflerini şöyle sıraladı; “Tütün kullanımının önlenmesi ve bırakılması, iç ve dış ortam hava kirliliğinin önlenmesi, mesleksel maruziyetin önlenmesi, sistemli fizikî aktivite (haftanın 5 günü orta yoğunlukta en az yarım saat),düzenli doktor kontrolü, dengeli-düzenli beslenme, grip ve zatürre aşıların sistemli yapılması, ferdi hijyen yanında hastalıklı insanlardan uzak durmak.”
KOAH hastalığının belirtilerini de anlatan Ceylan, “Nefes darlığı, hırıltı, göğüste sıkışma, öksürük-balgam, sık teneffüs yolu enfeksiyonları, ileri devirde kilo kaybı, ayak bileklerinde şişme, morarma” diye konuştu.